بیر شاعیر صاف- صاف دولانیر تنهالاردا، شعیر سویله یرك

اورهان ولی‌نین 64 ایل سونرا یاییلان سئوگی مکتوب‌لاری


اوْرخان ولی ده اوْلسانیز، بضن سئودییینیز قادینا سؤزونوز کئچمز. شاعیرین دلیجه‌سینه عاشق اوْلدوغو ناهید خانیما یازدیغی و ایلک دفعه‌‌ یاییملانان مکتوب‌لار بۇنو ثبوت ائدیر. نه قده‌ر دیل تؤکسه ده، بیرجه اوْنو سئودییینه ایناندیرا بیلمیر. و یالواریر: “ناهیدجان، داها شیرین مکتوب‌لار یازسان، اوْلماز؟ اورخان ولی‌نین اؤلوموندن 64 ایل سوْنرا ناهید خانیما یازدیغی سئوگی، حسرت و کده‌ر دوْلو مکتوب‌لار ایلک دفعه‌‌ کیتاب حالیندا اوْخوجولارا تقدیم اوْلونوب. ادبیات اؤیرتمنی، سوْنرالار شاعیر عاریف دامارین حیات یوْلداشی اوْلان ناهید خانیم صمد آغاوْغلویا گؤره “رئنئسسانس کیمی قادین”، جمال سۆرییایا گؤره ایسه “جۆمهوریت دؤورونون خێردا بۇرژوا دویارلیلیغی‌نین آناسی” ایدی.“یالنیز سنی آراییرام” آدلی کیتابدا 1947-1950-جی ایل‌لر آراسی گؤندریلمیش 62 مکتوب وار. مکتوب‌لاردا ولی ناهید خانیما داها واجیب ایشلر گؤره‌جه‌یینی پلانلاشدیردیغینی یازیب. اصل ایستانبول شاعیری‌نین سئوگیلیسی‌نین اوْلمادیغی شهری گؤرون نئجه تصویر ائدیر: “شهر پالچیقلی کۆچه‌لرییله، بۇلودلو هاواسییلا منه دۆنیاداکی شهرلرین ان چیرکین ایمیش کیمی گلیر. ایستانبولدا تک ایلنجه‌م سندن مکتوب آلماقدیر”.


Orhan Veli Kanik

Orhan Veli Kanik

ناهید خانیم همین دؤورده یحیا کمالین اؤیرنجیسی خلیل وئدا فێراتلی ایله ائولی اوْلوب و مکتوب‌لاردا تئز-تئز اوْرخان ولی “ایمکانسیز سئوگی”دن، بیر داها گؤروشه بیلمه‌یه‌جکلریندن ناراحاتلیغینی ایفاده ائدیر. ولی سوْن مکتوبونو 12 اوْکتیابر 1950-جی ایلده ایستانبولدان یازیر. سوْنراسی دا یقین شاعیرین اوْخوجولارینا معلوم‌دور. اوْرخان ولی 10 نوْیابردا بیر هفته‌لیک گئتدییی آنکارادا بلدیه‌نین آچیق قوْیدوغو چۇخورا دۆشور، باشیندان یارالانیر. 14 نوْیابردا حالی پیسلشیر، خستخانایا آپاریلیر. ائله همین گئجه بئیین قاناماسیندان دۆنیاسینی دیَیشیر. کیتابین سوْنوندا ناهید خانیمین 12 نوْیابر 1950-جی ایل تاریخلی مکتوبو وار. ولی‌نین سئوگیسینه اینانمایان، دایما اوْنو قێسقانان، سوْیوق داورانان ناهید خانیمین مکتوبوندا ان سئوگی دوْلو جۆمله‌‌ “گؤزلریندن اؤپورم”دیر. 22 یانوار 1947
“تک یاشاماغینی، آنجاق منه عاید اوْلماغینی ایسته‌ییرم” یازیرسان. من ده سنین یالنیز منه عاید اوْلماغینی ایسته‌ییرم. بۇندان ذره‌‌ قدر شۆبهه ائتمه. سندن باشقاسی ایله ان خێردا مۆناسیبتیم اوْلاجاغینی آغلینا دا گتیرمه. عینی شئیی من ده ایسته‌ییرم. یعنی سنین تکجه منه عاید اوْلماغینی ایسته‌ییرم. آنجاق بۇنون ایمکانسیز اوْلدوغونو دا بیلیرم. دوْغرودان، نئجه اوْلاجاق بیزیم حالیمیز ناهید؟ داها بیر-بیریمیزی گؤرمه‌یه‌جه‌ییک؟ بۇ قدر کده‌رلی طالع اوْلار؟

 

5 آپرئل 1947

سنه ده، منه ده ایمکانسیز گؤرونن بۇ سعادت گۆن‌لرین بیر گۆنو حیاتا کئچسه، بۆتون عؤمروم بوْیو ایتیردیکلریمین هئچ بیرینه تأسفلنمه‌یه‌جه‌یم. تکجه بۇ سئوینج منه یاشاماق اۆچون یئته‌جک. اوْ بؤیوک، اوْ یئگانه سعادت اۆچون اللهامی، طالعیمی، یاخود هر هانسی باشقا بیر شئیمی، نه‌یه اینانماق لازیمدیرسا، اینانماق ایسته‌ییرم. آللاها اینانان اینسان‌لارین نئجه ایناندیقلارینی، نئجه سئودیکلرینی بیلیریک. من سنی داها چوْخ سئویرم. داها چوْخ دا اینانا بیله‌رم.

 

23 مای 1947

ان گؤزل شئی‌لری سنه قارشی دۇیدوغومو ان یاخشی سنین بیلمه‌یین گرک.

 

15 اییول 1947

یئنی شعرلریمین اوْلوب-اوْلمادیغینی سوْروشورسان. اوْلسایدی، گؤندرردیم. اینسان زامان-زامان بئله سۇسور. بۇ یقین داها بؤیوک دؤنم اۆچون حاضیرلیقدیر. یاخین گۆن‌لرده مۆهوم شعرلر یازاجاغیما اۆمید ائدیرم.

 

16 سئنتیابر 1947

مکتوبون منی اولدوقجا ممنون ائله‌دی. بۇنونلا بئله چوْخو منه خیال کیمی گؤروندو. ائله اۆمیدلردیر کی، ایمکان باخیمیندان هئچ بیر اساسا دایانمیر. بۇ صؤحبتلر بیر آز دا کوْممونیست شاعیرلرین شعرلرینه بنزه‌ییر. همیشه “گؤزل گۆن‌لر گؤره‌جه‌ییک” دئییرلر. یاخشی، بس نئجه گؤره‌جه‌ییک؟ ائله دئییل‌می؟ بیزه ده مارئشال (فئوزی چاکماک) کیمی آدام لازیمدیر. “دؤزون، بۆتون ایسته‌دیکلرینیز اوْلاجاق” دئسین. ایناناق، دؤزه‌ک.

 

2 اوْکتیابر 1947

دورومومو بیر دۆشون. ایکی گۆندور یاغان یاغیشا و سوْیوغا باخمایاراق اۆستومده تکجه آغ پئنجک وار. آیاق‌قابیم یوْخ، کؤینه‌ییم یوْخ، قالستوکوم یوْخ. بۇ قییافه‌ده آنکارایا گله بیله‌رممی؟ خۆصوصن بعضی‌لرینه بۇ صفالتیمی گؤسترمک ایسته‌میرم. کئچن دفعه‌‌ بوْرجا بیر پئنجکلیک پارچا آلدیم، درزییه وئردیم. بۇ شنبه گؤتوره‌جه‌یم (درزییه وئرمک اۆچون ایگیرمی-ایگیرمی بئش لیرا تاپسام). آمما اوْ دا سورونو حل ائتمه‌یه‌جک.

 

29 نوْیابر 1947

تکجه سنین اۆچون یاشاییرام. تکجه سنین اۆچون یاشاماق ایسته‌ییرم. منی سئو دئمک ایسته‌میرم، ساده‌جه اینان. عؤمروموزون سوْنونا قده‌ر منه ایناناجاغینی دۆشونه بیلسم، بۇندان دۇیاجاغیم موتلولوق بۇ گۆنه قده‌ر دۇیدوقلاریمین ان بؤیویو اوْلار.

 

16 مای 1949

بۇ مکتوبو سندن آیریلدیقدان سوْنرا یازیرام. سنی هئچ واخت اۇنودا بیلمه‌یه‌جه‌ییمی بیلدیییم حالدا منی اۇنوتماغینی ایسته‌ییرم. آرامیزدا نه‌لرینسه یاشاندیغینی هئچ کیم بیلمه‌سین. من نه اوْلور-اوْلسون، یاشامیما نه قاریشمیش اوْلور-اوْلسون، هئچ کیمی سنین یئرینه قوْیا بیلمه‌رم. آللاها امانت اوْل، ناهید.


گؤنده ریلیب تاريخ دوشنبه 13 بهمن 1393یازار احمد محمدپور